Zatrudnianie studentów

Zatrudnianie studentów to bardzo rozpowszechniona wśród pracodawców forma pozyskiwania rąk do pracy. Jej popularność wynika głównie ze stosunkowo niskich kosztów zatrudnienia, możliwości poczynienia znacznych oszczędności w obszarze składek ZUS (np. w przypadku umów zlecenia) czy też pozyskiwania środków z urzędów pracy (np. w postaci refundacji części kosztów poniesionych na wynagrodzenie, nagrody i składki na ubezpieczenia społeczne).

Oszczędności w składkach ZUS

Umowy zlecenia wykonywane przez uczniów gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych, szkół ponadpodstawowych i studentów, którzy nie ukończyli 26 lat, nie podlegają ubezpieczeniom społecznym ani zdrowotnemu. Wyjątkiem są sytuacje, kiedy umowa jest podpisywana przez ucznia lub studenta z jego pracodawcą lub jest wykonywana na rzecz tego pracodawcy. Wówczas obowiązkowe są wszystkie składki.

Rozliczając umowy zlecenia podpisane z uczniami lub studentami należy pamiętać, iż:

status ucznia zachowuje do 31 sierpnia każdego roku osoba, która:
- kontynuuje naukę w tej samej szkole,
- ukończyła szkołę i rozpoczyna w tym samym roku naukę w szkole, w której rok szkolny rozpoczyna się 1 września,
- ukończyła szkołę i nie kontynuuje nauki;
status studenta dana posiada się począwszy od daty immatrykulacji, tj. aktu przyjęcia w poczet studentów uczelni i złożenia ślubowania do daty ukończenia studiów lub skreślenia z listy studentów;
osoby, które kończą naukę na studiach I stopnia (np. na studiach licencjackich), a później od października kontynuują edukację na studiach II stopnia (np. magisterskich), od następnego dnia po dniu obrony pracy dyplomowej do dnia poprzedzającego dzień przyjęcia na studia II stopnia nie zachowują statusu studenta;
status ucznia mają również osoby kształcące się w szkole policealnej (interpretacja indywidualna ZUS z 4 marca 2015 r., znak: WPI/200000/43/153/2015);
dla celów ubezpieczeniowych nie są studentami uczestnicy studiów doktoranckich oraz studiów podyplomowych;
przy ustalaniu wieku ucznia / studenta należy kierować się art. 112 Kodeksu cywilnego, na mocy którego termin oznaczony w tygodniach, miesiącach lub latach kończy się z upływem dnia, który nazwą lub datą odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było – w ostatnim dniu tego miesiąca, z tym jednak zastrzeżeniem, że przy obliczaniu wieku osoby fizycznej termin upływa z początkiem ostatniego dnia (np. student, który urodził się 1 października 1989 r. ukończył 26 lat 1 października 2015 r.);
przy ustalaniu obowiązku ubezpieczeń społecznych studenta bez znaczenia pozostaje jego obywatelstwo ani kraj odbywania przez niego studiów (por. interpretacja indywidualna ZUS z 20 kwietnia 2015 r., znak: DI/100000/43/232/2015.

Zakład pracy jest zwolniony ponadto z opłacania składek na FP i FGŚP przez okres 12 miesięcy, począwszy od pierwszego miesiąca po zawarciu umowy o pracę, za skierowanych zatrudnionych bezrobotnych, którzy nie ukończyli 30. roku życia.

ZUS w poradniku pt. „Zasady opłacania składek na Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz Fundusz Emerytur Pomostowych” wyjaśnił, że:

„1) Zwolnienie z obowiązku opłacania składek na Fundusz Pracy przysługuje wyłącznie w odniesieniu do zatrudnionych pracowników skierowanych do pracy przez PUP, którzy w dniu nawiązania stosunku pracy nie mają ukończonych 30 lat, a więc dzień nawiązania stosunku pracy jest wcześniejszy niż dzień 30 urodzin.

2) Zwolnienie to nie ustaje jeśli w trakcie 12 miesięcznego okresu zwolnienia, nabytego w związku z zatrudnieniem skierowanego przez PUP bezrobotnego w wieku poniżej 30 lat, dany pracownik ukończył 30 rok życia (…)

3) Zwolnienie z obowiązku opłacania składek na Fundusz Pracy należy odnosić do kwot stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe bez stosowania ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy o sus, wypłaconych (postawionych do dyspozycji pracownika) w okresie przysługującego zwolnienia (bez znaczenia jest to za jaki okres należne są to wynagrodzenia).

4) Zwolnienie powyższe przysługuje pracodawcy tylko w odniesieniu do pracowników w rozumieniu Kodeksu Pracy. A zatem nie przysługuje ono w stosunku do przychodów uzyskiwanych z tytułu świadczenia pracy na podstawie umów o świadczenie usług, do których zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia albo umowy o dzieło, przez pracowników, którzy dodatkowo zawarli takie umowy z własnym pracodawcą lub jeżeli w ramach takich umów praca wykonywana będzie na rzecz pracodawcy, z którym pozostają w stosunku pracy.

5) W przypadku przejęcia pracowników w trybie art. 23¹ Kodeksu pracy, pracodawca przejmujący nabywa prawo do kontynuowania 12 miesięcznego okresu zwolnienia z obowiązku opłacania składek na Fundusz Pracy, za przejętych pracowników, w stosunku do których poprzedni pracodawca korzystał z takiego zwolnienia.

6) W sytuacji, gdy ze skierowanym bezrobotnym, który nie ukończył 30 lat, zawarta zostanie umowa na okres krótszy niż 12 miesięcy, po której bezpośrednio (bez dnia przerwy) zawierana jest kolejna umowa o pracę, kontynuowanie w ramach kolejnej umowy zwolnienia z obowiązku opłacania składek na Fundusz Pracy, aż do upływu 12 miesięcznego okresu jest możliwe, jeśli w momencie nawiązaniu stosunku pracy na podstawie kolejnej umowy o pracę, zatrudniana osoba spełnia warunek wieku, tj. nie ukończyła 30 lat.”.

Ułatwienia i wsparcie przy zatrudnianiu studentów

Pracodawcy mogą w obecnym stanie prawnym korzystać z wielu rozwiązań wspierających proces przyjmowania do pracy i utrzymywania stanowisk pracy młodych osób, posiadających status bezrobotnych. Jak czytamy w odpowiedzi Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 25 kwietnia 2017 r. na interpelację nr 11290 w sprawie oskładkowania umów zlecenia dla studentów i uczniów:

„(…) osoby młode, uczące się, traktowane są na mocy art. 49 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2016 r., poz. 645 z późn. zm.) za jedną z grup, będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy. Stąd Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej podejmuje konkretne działania, aby ułatwić osobom młodym zarówno zdobycie doświadczenia zawodowego, jak i przekwalifikowanie się lub zdobycie nowych kompetencji, które pomogą im znaleźć pracę.

Osoby młode, które mają problemy na rynku pracy mogą na bieżąco korzystać, na zasadach ogólnych, z szerokiego spektrum wsparcia określonego w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, w tym z: pośrednictwa pracy, poradnictwa zawodowego, szkoleń.

W przypadku młodych bezrobotnych szczególnie istotne są te usługi i instrumenty rynku pracy, które umożliwią zdobycie kwalifikacji lub doświadczenia zawodowego oraz podjęcie zatrudnienia, tj. m.in.: staże, przygotowanie zawodowe dorosłych, dofinansowanie studiów podyplomowych, dofinansowanie kosztów egzaminów oraz kosztów uzyskania licencji, pożyczka szkoleniowa, stypendium na kontynuowanie nauki, prace interwencyjne, dotacje na rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej, programy specjalne.

W przywołanej ustawie znajdują się rozwiązania dedykowane wyłącznie osobom młodym, które dotyczą:

skrócenia do 4 miesięcy czasu, w którym urząd pracy zobowiązany jest przedstawić osobie do 25 roku życia ofertę pracy lub ofertę działań aktywizacyjnych,
pomocy w podejmowaniu zatrudnienia poprzez refundację składek na ubezpieczenia społeczne za bezrobotnych do 30 roku życia podejmujących pierwszą pracę,
zwolnienia pracodawców z obowiązku odprowadzania składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za zatrudnione osoby w wieku do 30 roku życia,
objęcia instrumentami wspierającymi mobilność i zatrudnienie na rynku pracy, takimi jak: bon szkoleniowy, bon stażowy, bon zatrudnieniowy, bon na zasiedlenie,
udzielania pożyczek z Funduszu Pracy na utworzenie stanowiska pracy lub podjęcie działalności gospodarczej, o którą mogą ubiegać się m.in. poszukujący pracy absolwenci szkół i uczelni w okresie 48 miesięcy od dnia ukończenia szkoły lub uzyskania tytułu zawodowego oraz studenci ostatniego roku studiów.

Dodatkowo od 1 stycznia 2016 r. młodzi bezrobotni do 30 roku życia, zarejestrowani w powiatowych urzędach pracy oraz pracodawcy lub przedsiębiorcy zainteresowani ich zatrudnieniem, mogą skorzystać – w ramach Programu „Praca dla Młodych”, z nowego instrumentu rynku pracy wprowadzonego ustawą z dnia 25 września 2015 r. o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, w ramach którego pracodawca lub przedsiębiorca, który podpisze stosowną umowę z powiatowym urzędem pracy otrzyma przez 12 miesięcy refundację części kosztów poniesionych na wynagrodzenie, nagrody i składki na ubezpieczenia społeczne zatrudnionego w pełnym wymiarze bezrobotnego do 30 roku życia. Maksymalna wysokość refundacji wynosi do 100% minimalnego wynagrodzenia za pracę wraz ze składką na ubezpieczenia społeczne od tego wynagrodzenia. (…)”.

Opis form wsparcia dla przedsiębiorców i pracodawców oferowanych przez urzędy pracy odnaleźć można pod tym linkiem.